SÜMERCE VE TÜRKÇE- II

Daha önce "Sümerce veTürkçe" başlığında Sümerce ile Türkçe arasındaki benzer ve aynı kelimeleri paylaşmaya başlamıştım; Türkçe'ye geçmiş (Arapça, Farsça vs.) yabancı kelimeleri ayırmadım. Şimdi bu ikinci yazıda bu paylaşıma devam ediyorum. Her iki çalışma için de Nafiz Aydın'ın Büyük Sümerce Sözlük'ünden ve http://psd.museum.upenn.edu/nepsd-frame.html adresindeki The Pennsylvania Sumerian Dictionary'den faydalandım.Sümerce kelimeden sonra varsa kelimenin Akadça'sını (eğer sadece Akadça varsa akd. diye kısalttım), sonra kelimenin Türkçe anlamını ardından da, '/' işaretinden sonra, Türkçe kelime karşılığını verdim.

a-ga= arkatum= arka, arka taraf, daha sonra/ arka

a-gar/agar/a-ga-ra= yıkamak, bulaşık yıkamak/ ağarmak

a-kar= yük, eşya, alet/ akar (tarla, bağ, bahçe, mülk, ev, dükkan)

laqlaqqum (akd.)= leylek/ leylek

a-si-ri= asirum= esir, tutsak/ esir

a-as-gar= silah, savunmak/ saldırmak için kullanılan araç/ asker

a-dam= oturma, ikamet, konut, ev, yuva, kümes/ dam

aklu (akd.)= yönetici, müfettiş, denetmen, kontrolör/ akıl

uras= dünya (yer)/ uras, uraz (şans, talih)

dagal= geniş, geniş alan > dagal-tag= geniş tabanlı/ dağ

dim-sah= ayı, hayvan (hastalık demonu?)/ timsah

e-bar-ra= dışarıdaki ev/ baraka

as-tah= arzu, istek/ iştah

ba-gi= su kaplumbağası/ bağa (Anadolu'da kaplumbağa için kullanılır: su bağası, kara bağası gibi)

ba-ra-kar-ra= bozuk, tahrip edilmiş, bayat, çürük, viran/ baraka

mislum (akd.)= yarım, buçuk/ misli

sahar= yer (dünya), toprak, toz/ seher

im...seg= yağmur, fırtına/ şimşek

kur-gal= Yüce dağ (Sümerlerde yer ve göğün birleştiği yeri temsil eden tapınak metaforu)/ kurgan (korıgan> korunan yer)

tabakum (akd.)= dökmek, boşaltmak/ tabak

bulug= büyümek, gelişmek, yetiştirmek, evlatlık çocuk; bulug,-ga= talebe, öğrenci/ buluğ (çağı)

da-pa(-n)= tapannum= sürgü, tapan/ tapan

salatum/ salaqum (akd.)= kesmek, parçalamak/ salata

dimma= temum, tertum= düşünce, görüş, kanı, niyet, tasarım, yönerge/dimağ, tamim

dub-dim= targumannum= tercüme etmek/ tercüme, tercüman

kutum (akd.)= testi, sürahi, kutu/ kutu

mubassirum (akd.)= haberci, ulak/ mübaşir

gab-bar/ gabar= kaparrum= çoban oğlan/ cabbar (cebir, güç kullanan)

harabum (akd.)= boş, ıssız olmak/ harap

temum (akd.)= eğitim, öğretim, talimat, yönerge/ tamim

kumurrum (akd.)= anamal, sermaye, toplam tutar/ kumar

ges-he= gök, gökyüzü, sema, kubbe/ gece

hawirum, hirtum (akd.)= eş, karı ya da koca/ havari

gir= bıçak, hançer, kama, kılıç, ustura, bıçaklamak/ girmek (bu kök 'gir'me eylemini yapan tüm alet isimlerini ve fiilleri karşılıyor)

aqrabum (akd.)= akrep

harub= harubum= keçi boynuzu/ harnup

hasarum (akd.)= güçsüz, zayıf, yetersiz, sakat, kötürüm, topal olmak, aciz/ çaresiz

harasum (akd.)= bağlamak/ haroşa (bir örgü türü)

medelum= mandal

gud= kısa, kısalık/ güdük

sig; si(-ga)= düşük, alçak; geç, ufak, dar/ sığ

iri= hastalık, rahatsız, illet/ irin

izi= ateş, ısı, mangal/ ısı

ka-a-su= kadeh, tas, kase/ kase

ka-garas-a= felaket,afet/ kargaşa

ka-gir= kamış, hasır, saz, kabuk, yaprak gibi bitkilerden örülmüş taban veya tavan örtüsü/ kagir yapı (ahşap)

ka-la-a= artık, bakiye, kalıntı/ kalan

ba-bar-ra= dış kapı/ kabara (ahşap kapılarda kullanılan geniş başlı metal çivi)

kab=kappum= sap, bıçak sapı, kabza; kanat/ kabza

kın= sap, tutamaç, tutamak/ kın (kılıç vs.)

ki-la= ağırlık/ kile

batultum (akd.)= genç kız, gelin/ betül (temiz kadın, bakire)

aba, ab= göl, deniz/ ab=su

lugud= irin, iltihap, akışkan, sıvı/ likit

ma-al-ba= mal, varlık/ mal

men= ben kendim/ men, ben

zimum (akd.)= yüz, çehre, surat, görünüm/ sima

nam-gu-ra= yaygara, çığlık, haykırma/ yaygara

pis-itu= kibritum= kükürt/ kibrit

pu= pınar

etequm= geçmek, aşmak, tecavüz etmek/ etek

ra-zu= yalvarma, rica, niyaz (a-ra-zu)/ arzu, rıza, razı

gilim= kilimbum= halat, sicim, urgan/ kilim

garas=karasum= kamp yeri/ garaj